ארויסגעשטעלטע פאָטאָ: פליטים לאגער אין שינקיאַרי, פּאַקיסטאַן | © פּיקסאַבייַ
א חוץ די לעצטע גרויסע עמיגראציע-כוואליע קיין אמעריקע פארן צווייטן וועלט-מלחמה, געדענקט אונזער געזעלשאפט מער די פלי-באוועגונגען פון 'עטנישע דייטשן' צום פרייען טייל פון דייטשלאנד ביים ענדע פון דער צווייטער וועלט-מלחמה. די זײַנען געקומען פֿון דעם אַמאָליקן ייִשובֿ אָדער נאַציאָנאַלן טעריטאָריע פֿון דײַטשלאַנד, וואָס בײַם סוף פֿון דער מלחמה איז אַלץ מער געקומען אונטער דער השפּעה פֿונעם דעמאָלטיקן סאָוועטן־פֿאַרבאַנד און איז געוואָרן די פאַרמאָג פֿון אַנדערע לענדער.
אפילו דעמאלט האט מען געקענט באמערקן, אז די מער פאליטיש-געמיינטע מענטשן זענען אריבער צו געגענטער, וואס זענען געווען אונטערן שוץ פון דעמאקראטיעס, די מערב-כוחות פון יענער צייט; דאָס הײסט, די דײַטשן פֿון דער רוסיש־אָקופּירטער זאָנע פֿון דײַטשלאַנד האָבן זיך אױך אַריבערגעטראָגן קײן פֿונדאַציע־רעפּובליק. מע ן הא ט אוי ך באמערקט , א ז אנדער ע באפעלקערונג־גרופן , װא ס האב ן אוי ך ניש ט געװאל ט באפלײס ן װער ן פו ן דע ר סאװעטיש ע סיסטעם , זײנע ן אנטלאפ ן מי ט ד י ״עטניש ע דײטשן״ . וואס האט געפירט צו פארגרעסערטע פארטיידיגונגס רעאקציעס אין דער באקומענדיגער באפעלקערונג אפילו דעמאלט און האט זיך ביז היינט נישט געטוישט שטארק; צווישן אַנדערן איז מסתּמא אויפֿגעקומען דער טערמין 'רוקזאַק דײַטש'.
אפילו נאָך דעם ווי די נייַע פּאָליטיש סטראַקטשערז האָבן קאַנסאַלאַדייטאַד און די קאלטקייט מלחמה ראַפּאַדלי, עס זענען נאָך ווייַטער מיגראַטיאָן מווומאַנץ פון מזרח צו מערב. ד י מאטיוואציע ם פו ן ד י עמיגראנט ן אי ז געװע ן פו ן אײ ן זײט , דע ר רצון ן צ ו פרײהײט , דע ר װיל ן צ ו זי ך פרײע ן אנטװיקל ן אי ן א אפענע ר געזעלשאפט , או ן פו ן דע ר צװײטע ר זײט , דע ר בלויע ר װיל ן צ ו א עקאנאמיש ן בעסער ן לעבן .
אין די 40 יאָר, ווען די, וואָס האָבן אויך געוואָלט אַנטלויפן פֿונעם סאָוועטישן טעראָר, מיט ווייניק אויסנאַמען, האָבן שוין געוואוינט אין מערב אין 1989, האָט מען געקענט באַמערקן צווישן די אימיגראַנטן. ד י װא ם זײנע ן אנטלאפ ן פו ן פאליטישע ר טעמים , האב ן זי ך געפרואװ ט אײנגײ ן אי ן זײע ר נײע ר הײם , או ן ז ײ האב ן זי ך גאנ ץ אנהײ ב זי ך באטייליק ט זײע ר דערפאלג . די, וואָס האָבן זיך בפֿרט געזאָרגט מיט עקאָנאָמישער פֿאַרבעסערונג, האָבן, פֿון דער אַנדערער זײַט, געוואָלט לעבן אין אַן אָפֿענער געזעלשאַפֿט און, בעיקר, אין אַ סאָציאַלער מאַרק־עקאָנאָמיע, אָבער זיי האָבן געוואָלט האַלטן זייער אַלטן לעבנסשטייגער ווי ווייט מעגלעך, ערגאָו, דערגרייכן. טוישן אָן טוישן. לויט מיין מיינונג, פעלן די דאָזיקע מיטמענטשן נישט צוליב דער געזעלשאַפט, נאָר שטענדיק צוליב זיך אַליין!
צו ם ערגער , אנהויבנדי ק מי ט ד י ״גאסט־ארבעטער״ , הא ט מע ן אײנגעלאד ן א ס ך נײ ע טײל ן פו ן דע ר באפעלקערונ ג ניש ט פאדער ן פו ן ז ײ אינטעגראציע , אפיל ו באטייליקונג , זי י געפרואוו ט צ ו װעל ן בעםע ר זי ך עקאנאמיש , אבע ר אנדערש , װעל ן אל ץ איבערלאז ן װ י ע ס אי ז געװע ן . אין דעם וועג, פּאַראַלעל געזעלשאפטן זענען באשאפן דורך די צוויי טייפּס פון עקאָנאָמיק מאָוטאַווייטאַד ימאַגראַנץ - כאָטש איך טאָן ניט באַטראַכטן זייער מאטיוון פֿאַר מיגריישאַן אין אַלע ווי ריפּריכאַבאַל - דיפּענדינג אויף זייער אָפּשטאַם.
ד י דאזיק ע פאראלעל ע געזעלשאפטן , מי ט זײער ע לעבנס־מאדעלע ן װא ס זײנע ן אפטמא ל אי ן גאנ ץ פארצײכנט ע פא ר אונדזע ר אפענע ר געזעלשאפ ט או ן עקאנאמי ש ניש ט זײע ר געלונגענע , זײנע ן אוי ך דא ם זארג ן אוי ך זײער ע מיטגלידע ר או ן אומװיליקע ר קרובים , או ן ז ײ פארזארג ן אוי ך א ז אונדזע ר אפענע ר געזעלשאפ ט אי ן אלגעמײ ן װער ט אל ץ מער . געטרעטן.
ווי לאַנג ווי אונדזער עקאנאמיע בליענדיק, קען מען איגנאָרירן די ערנסט דיסקרעפּאַנסיז און אַנטקעגנשטעלנ די נעגאַטיוו ווירקונג מיט געמיינט טאָלעראַנץ, אָבער בלויז ווי לאַנג ווי גענוג וווילטאָג קענען זיין דזשענערייטאַד פֿאַר אַלעמען.
איצט ווערט אָבער אַלץ מער קלאָר, אַז די טיילן פֿון דער באַפֿעלקערונג, וואָס פֿאַקטיש באַשטייען און שטיצן די אָפֿענע געזעלשאַפֿט און זענען אויך לאַרגעלי פֿאַראַנטוואָרטלעכקייט פֿאַר איר עקאָנאָמישער דערפֿאָלג, זענען אַלץ ווייניקער גרייט אַליין צו טראָגן די קאָס פֿון אַן אָפֿענער געזעלשאַפֿט.
די ויסשליסיק קאַנסומער נאַטור פון רובֿ פּאַראַלעל סאַסייאַטיז און אויך די ינקריסינגלי אַבזערוואַבאַל אָפּזאָג פון די באַפעלקערונג ווי אַ גאַנץ גיט אָנוועז צו פירז אַז די דערגרייכונגען פון אונדזער אָפֿן געזעלשאַפט זענען סלאָולי אָבער שורלי פאַלינג הינטער און די עצם עקזיסטענץ פון אונדזער געזעלשאַפט איז גערופֿן אין קשיא.
דערפאר מוז מען אזוי שנעל ווי מעגליך ווייזן פאר אלע מיטארבעטער, אז אן אפענע געזעלשאפט און איר עקאנאמישע דערפאלג איז אפהענגיק פון דער באטייליגונג פון דער גרויסער מערהייט פון דער באפעלקערונג און אז די מיגראציע ברענגט אויך פאר אלעמען פארדינסטן, ווי לאנג די אימיגראנטן אינטעגרירן זיך נישט בלויז אין אונזערע. עפענען געזעלשאַפט, אָבער אויך אָנטייל נעמען אין עס.
דערפֿאַר דאַרף מען עס סאַנקציען, גלייך ווי די מענטשן וואָס וואוינען דאָ ביי אונדז אָפּזאָגן די אָפֿענע געזעלשאפט, ניט געקוקט אויף אַ מיגראַציע הינטערגרונט. דער יענער האט אין דעם פאַל פון אַ אָנטייל און אָפּזאָג צו ויסשטימען אבער דער גרויסער מעלה איז אז מ'קען נישט פארפליכטן קיינעם צו וואוינען דא ביי אונז, און זיי קענען לייכט צוריקגיין אדער אריבערגיין צו פירמעס וואס שטימען צו זייערע פאַקטיש וואונטשן.
"ווייַל אָן פריי וועקסל פון געדאנקען עס קען זיין קיין פאַקטיש פרייהייט פון געדאַנק. מיר דאַרפֿן אנדערע צו פּרובירן אונדזער געדאנקען אויף; צו געפינען אויס אויב זיי זענען גילטיק. די קריטישע דיסקוסיע איז דער יסוד פון דעם פרייען טראכטן פון דעם יחיד. ”
קאַרל פּאָפּער, אַלע לעבן איז פּראָבלעם סאַלווינג: אויף וויסן, געשיכטע און פּאָליטיק (2005: 164)
